Angela raakte dertig kilo kwijt voor ICSI

Angela (32) mocht pas aan een ICSI-behandeling beginnen wanneer ze flink af zou vallen. Door gezonder te eten en meer te bewegen, verloor ze in één jaar tijd dertig kilo. ‘Steeds had ik in mijn achterhoofd waar ik het voor deed: mijn kinderwens.’

Tekst: Irma Ooijevaar

Angela: ‘Het bericht kwam hard aan. In de fertiliteitskliniek kregen we te horen dat we pas geholpen zouden worden wanneer ik op gezond gewicht was. Ook al was uit de onderzoeken gebleken dat de oorzaak van onze verminderde vruchtbaarheid bij mijn man Leendert lag: hij produceert niet genoeg zaadcellen. We probeerden al een jaar zwanger te worden, zonder succes. Nu zouden we een ICSI-behandeling krijgen. Maar pas als ik dertig kilo was afgevallen: van honderddertig naar honderd. De behandeling had dan meer kans van slagen. Nu moet ik nóg langer wachten, dacht ik.

Zak cement
Dertig kilo. Ik kon me niet voorstellen dat er zó veel af moest. Om een idee te krijgen hoeveel dat was, heb ik in de bouwmarkt een zak cement van dat gewicht opgetild. Ik wilde weten hoeveel ik nou meesleepte. En wat ik kwijt moest. Veel dus! Mijn overgewicht was er in de loop der jaren ingeslopen. Ik vind alles lekker, daar begint het al mee. Daarnaast was er in mijn jeugd weinig structuur. Mijn moeder overleed toen ik vijftien was en mijn vader was als vrachtwagenchauffeur veel op pad. Die omstandigheden hebben niet bijgedragen aan een gezond eetpatroon. Natuurlijk had ik al eerder geprobeerd om af te vallen. Ik besefte dat het niet echt gezond was. Ik had last van mijn gewrichten, was kortademig, mijn gewicht zat me in de weg. Hoewel ik wel slanker zou willen zijn, had ik geen slecht zelfbeeld – alleen als ik kleding ging kopen zat het me dwars. Bij eerdere afvalpogingen was ik nooit veel meer dan vijf kilo kwijtgeraakt. Maar nu wist ik: dit ga ik doen. Ik wilde zó graag een kind, dat was de beste reden ooit om af te vallen.’

Geen honger lijden
‘Mijn streven was ongeveer een kilo per week kwijt te raken, maar ik nam er ruim de tijd voor: een jaar. Ik koos voor de methode van Sonja Bakker, waar ik eerder al eens vijf kilo mee was afgevallen. Even heb ik overwogen om het met shakes te proberen, maar dat idee zette ik al snel uit mijn hoofd. Natuurlijk, dat gaat lekker snel. Maar je leeft op vijfhonderd calorieën per dag, dat is toch ongezond. En wat gebeurt er als je weer normaal gaat eten? Met Sonja hoef je geen honger te lijden, je blijft gewoon eten. Zo bleef het voor Leendert ook leuk. Hij deed met me mee, ook al hoefde hij niet af te vallen. “Dit gaan we samen doen,” zei hij meteen. Met als kanttekening dat hij wel af en toe een patatje wilde. Prima! In het boek staat precies wat je per dag mag eten. Weinig brood en rijst en aardappelen. Veel kip, groenten, fruit en vooral rauwkost. Elke dag rauwkost. Dat kon ik na verloop van tijd niet meer zien! Sausjes zijn uit den boze – dat zijn dikmakers – maar ik werd vanzelf creatief. Zo gebruikte ik kruiden om de kip meer smaak te geven. Het gaf een enorme boost toen ik op de weegschaal zag dat de eerste kilo’s eraf waren. Na een week was ik anderhalve kilo kwijt! Voornamelijk vocht natuurlijk, daarna ging het niet meer zo snel. De eerste vijf kilo vond ik een mijlpaal. Ik moest naar de winkel omdat mijn spijkerbroek te wijd was geworden!’

Lees ook: Afvallen zonder dieet

Op de weegschaal
‘Elke zondagochtend ging ik op de weegschaal staan. Ik wilde niet elke dag wegen: dan zouden er te veel schommelingen in zitten. Als ik in een week maar vijfhonderd gram was afgevallen, baalde ik. Ik deed zo mijn best! Was het nou allemaal voor niks? Leendert steunde me als ik het niet meer zag zitten. “Jezelf herpakken en weer doorgaan,” zei hij. Eén keer in de zoveel weken mocht ik van mezelf iets lekkers. Een stukje chocola, een zakje patat, uit eten: iets waar ik blij van werd. Soms had ik wel helemaal los willen gaan met eten, maar dan had ik altijd in mijn achterhoofd waar ik het voor deed: mijn kinderwens. Ik kwam steeds beter in het ritme, raakte gewend aan de menu’s. Als ik eens een dipje had, ging ik een stuk lopen. Op de bank zitten kniezen helpt niet, in beweging komen wél. Ik bewoog sowieso regelmatig: ik zwom en twee keer in de week ging ik wandelen met mijn beste vriendin. Het was even slikken toen zij me vertelde dat ze zwanger was van haar derde kind. Elke zwangerschap is een klap in mijn gezicht. Elke keer duurt het even voor het een plaatsje heeft. Daarna probeer ik blij te zijn voor de ander. Ik gun het iedereen. Maar ik gun het mezelf ook zo. Mijn vriendin weet dat beter dan wie dan ook. We zijn al negentien jaar bevriend, we kennen elkaar sinds de basisschool. Zij kent me beter dan ik mezelf ken.’

Stuk taart
‘Na vier maanden was ik ruim twaalf kilo kwijt. Mensen gingen echt zien dat ik was afgevallen, ik kreeg veel positieve reacties. Als er weer eens iemand jarig was op mijn werk, kreeg ik te horen: “Wat knap! Ik had allang een stuk taart naar binnen geschoven.” Hoewel ik uiteindelijk van maat 52 naar 44 ging, heb ik nog lang de neiging gehad om in winkels naar de grote maten toe te lopen. Langzamerhand werd ik zelfverzekerder, ik voelde me gezonder en mijn conditie verbeterde. De laatste kilo’s waren verschrikkelijk zwaar. Ik was het zat, terwijl er nog drie kilo af moest. Om mezelf te motiveren, belde ik alvast met de kliniek om een afspraak te maken. Ik kon pas over een maand terecht – dat kwam goed uit. In de kliniek moest ik op de weegschaal. De gynaecoloog was tevreden. “We gaan starten,” zei ze. Dat was een bijzonder moment. Ik dacht: yeah, goed gedaan meid! We konden eindelijk het traject in. Het spuiten vond ik verschrikkelijk, dat heeft Leendert gedaan. Ik had veel last van de hormonen: het ene moment was ik bloedchagrijnig, het andere euforisch. ’s Nachts kreeg ik een soort opvliegers, ik lag vreselijk te zweten. Na de punctie werden meerdere eitjes bevrucht. Na de terugplaatsing had ik veel last van mijn buik. Toen bleek dat ik ook koorts had, werd ik opgenomen. Het bleek dat de punctie een infectie in mijn eierstok had veroorzaakt. Twee weken moest ik in het ziekenhuis blijven. Daar werd elke dag bloed geprikt, om te kijken hoe het met de infectie was.’

Zo veel gebeurd
‘Al snel bleek dat ik niet zwanger was: daarvoor was de hormoonspiegel te laag. De eerste poging was niet gelukt. Mijn ouders kwamen op bezoek en ik heb als een klein meisje zitten huilen. Er was zo veel gebeurd. Daarna was ik het ook kwijt. Oké, we gaan weer verder, dacht ik. Het is nu een half jaar na de punctie. Er is nog een embryo over, maar het leek de arts goed als ik even rust zou nemen. Dat vond ik eigenlijk ook wel lekker. Ik was al die tijd zo met mijn kinderwens bezig geweest, mijn wereldje was wel heel klein geworden. Maar ik heb ook gewoon nog een fijne relatie, lieve familie en vrienden en een leuk leven. Ik ben nog steeds op gewicht. Dat blijft opletten, maar ik heb nu het gevoel dat ik het onder controle heb. Ik wil klaar zijn voor de volgende behandeling. Ook geestelijk. Dat medische traject is écht een achtbaan: je gaat erin en je weet niet wat er komt. Ik wil nu sterker worden, een flinke hap adem nemen, zodat ik straks kan zeggen: kom maar op!’

Heb je (ernstig) overgewicht? Door af te vallen, vergroot je de kans dat je spontaan zwanger wordt of dat een fertiliteits-behandeling aanslaat. ‘Bovendien daalt de kans op een miskraam en worden de gezondheidsrisico’s voor moeder en kind kleiner,’ aldus Annemieke Hoek, gynaecoloog in het UMC Groningen. Zij doet onderzoek naar het verband tussen overgewicht en verminderde vruchtbaarheid. Vijftien procent van de vrouwen doet er langer dan een jaar over om zwanger te worden. Is je BMI* boven de 25, stijgt dat percentage naar 19 procent. Bij een BMI boven de 30 wordt dat 26 procent. De reden voor deze verlaagde vruchtbaarheid is meestal een eisprongstoornis. ‘Die komt voor bij 5 tot 7 procent van alle vrouwen in de vruchtbare leeftijd. Wanneer je een BMI boven de 30 hebt, is dat 12,5 tot 17,5 procent. Je hebt minder vaak een eisprong of helemaal niet meer,’ vertelt gynaecoloog Annemieke Hoek. Wanneer een vrouw met overgewicht wel een eisprong heeft, is de kans op een zwangerschap toch kleiner. ‘We weten nog niet precies waar dat aan ligt. Mogelijk heeft het te maken met de kwaliteit van de eicellen en het milieu in de baarmoeder dat zorgt voor de innesteling van het embryo.’ Het gewicht van de man lijkt ook een rol te spelen bij de vruchtbaarheid. ‘Op welke manier weten we niet goed. Het kan te maken hebben met subtiele veranderingen in de zaadkwaliteit,’ stelt de gynaecoloog.

Miskraam
Vrouwen met overgewicht krijgen vaker een miskraam. ‘Dat risico is vooral afhankelijk van de leeftijd, maar ook het gewicht heeft hier invloed op. Vrouwen met een BMI boven de 30 hebben ongeveer 30 procent meer kans op een miskraam.’ Ook later in de zwangerschap zijn er meer risico’s voor moeder en kind, zoals zwangerschapsdiabetes, hoge bloeddruk en pre-eclampsie (zwangerschapsvergiftiging). ‘Vroeg-geboorten en keizersnedes komen vaker voor en kinderen worden vaker opgenomen op de neonatale intensive care. Baby’s zijn vaak zwaarder, waardoor een kind veelal zelf ook weer gezondheidsklachten ontwikkelt, zoals hoge bloeddruk en suikerziekte.’ Het lijkt erop dat je je kansen op een (ongecompliceerde) zwangerschap vergroot door op een gezonde manier af te vallen. ‘Dan is er een grotere kans dat een fertiliteitsbehandeling aanslaat, dat geldt waarschijnlijk ook als er een oorzaak gevonden is bij de partner. Bovendien neemt de kans toe dat een vrouw spontaan zwanger wordt: bij een deel van de patiënten keert de eisprong terug wanneer hun gewicht afneemt.’ Afvallen heeft vooral zin wanneer het leefpatroon wordt aangepast. ‘Een crashdieet is namelijk ook slecht voor de kans op een zwangerschap. Probeer liever je eetpatroon, voedingssamenstelling en bewegingspatroon te veranderen. Dat is moeilijk, zoals alle veranderingen in leefstijl – denk maar aan stoppen met roken. Maar overgewicht is echt behandelbaar.’ Het aanpassen van de leefstijl lukt vaak beter met begeleiding. ‘Samen kun je heldere doelen stellen: wat ga je veran-deren en hoe ga je je daaraan houden? Een zwangerschapswens kan daarbij misschien een stimulans zijn.’

* BMI (Body Mass Index) = gewicht : (lengte x lengte)

Bijvoorbeeld BMI = 70 kilo : (1 m 70 x 1 m 70) =

70 : 2,89 = 24,22

 Dit artikel verscheen eerder in Uitgerekend Jij nr. 2, 2014.